Hoe een Amerikaanse oorlogsmilitair en een
Vriezenveense verzetsstrijder vrienden werden.
Op 23 maart 1944 stortte er een bommenwerper Liborator B24H neer in de Engbertsdijksvenen. Deze was opgestegen in Engeland met 10 bemanningsleden. Eén van hen was Clayton C. Verlo. Hij werd aangehouden en een tijdlang vastgehouden op het politiebureau te Vriezenveen. Verlo kwam daar in gesprek met notaris Kruisinga. Ze raakten bevriend en correspondeerden later jarenlang met elkaar. (uit: "Ken uw dorp en heb het lief" pag. 281)
Onderzoek in recente bronnen geeft feitelijk een ander beeld;
1. Een artikel in de La Grosse Tribune (Wisconsin) d.d. 6 maart 2011 met de levensloop van Clayton, gepubliceerd na diens overlijden.
2. publicatie in de Borne Boeit van maart 2021, een betrouwbaar verslag van de crash van een B-17 bommenwerper op 23-12-1943 te Bornerbroek waarin Clayton wordt genoemd.
3.Gesprekken tussen notaris Kruisinga en Clayton in het politiebureau te Vriezenveen hebben wel plaatsgevonden maar zijn van eerdere datum.
Hier het ware verhaal;
Clayton was één van de tien bemanningsleden van de USS Aliquippa die op 23 december 1943 vanuit Engeland opsteeg. Voor Clayton was dit zijn 3e missie. Voor de USS Aliquippa was het de twintigste keer dat er gevlogen werd voor het bombarderen van Duitse doelen. Het toestel was een viermotorige B17, een zogenaamd vliegend fort, 22 meter lang, 6 meter hoog, maximum snelheid 462 km/uur.
Clayton was één van de acht boordschutters. Op verschillende plaatsen in het toestel waren in totaal 13 Browning machinegeweren beschikbaar. Na hun bommenballast te hebben afgeworpen boven Osnabrück werden ze op de terugweg door een Duitse jager aangeschoten. Het toestel maakte een noodlanding in Bornerbroek. Vele van de gevluchte bemanningsleden werden later in Nederland of België alsnog opgepakt.
Clayton Carl Verlo werd op 24 december 1943 in Vriezenveen gearresteerd door de Gestapo. Op het politiebureau hebben Clayton en Kruisinga ontmoet. Via enkele omzwervingen belandde hij in Krems in Stalag B krijgsgevangenkamp in Oostenrijk.
Clayton Carl Verlo is geboren op 4 augustus 1921 te South Dakota. Hij en zijn familie verhuisden later naar Mount Sterling, Wisconsin. Hij studeerde in 1939 af aan de Gays Mills Hihg School. Hij volgde daarna een opleiding aan het Lacross Teachers College tot hij in 1940, een jongeman van nog maar 19 jaar oud het Amerikaanse leger diende bij het Army Air Corps. Maar voordat hij werd uitgezonden en de oorlog werd ingezogen trouwde in oktober 1943 eerst met Lillian Ann Litty.
Deze Amerikaanse soldaat wist in Europa oorlogsgeweld en krijgsgevangenschap te overleven. In de zomer van 1945 keerde hij naar huis terug waar zijn vrouw en familie op hem wachtten. Hij studeerde aan de Madison, Universiteit van Wisconsin en werd werktuigbouwkundig ingenieur. Hij werd later voorzitter van het American Institute of Plant Engineers Na hun pensioen verhuisden ze naar het La Crosse gebied. Clayton is op 89 jarige leeftijd in 2011 overleden en zijn vrouw in 2016.
Notaris Kruisinga was het hoofd van het verzet te Vriezenveen. Hij hield in de oorlog een dagboek bij dat is ondergebracht bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Het dagboek is beperkt openbaar. Maar…..of Clayton daarin ook genoemd wordt …..?
© Gert Pape
Historisch Museum Vriezenveen.
