van Vjenneluie en Groenlandse walvissen

Vele  Vriezenveners  ontberen onbewust en schaamteloos enige kennis van de rijke historie  van ons dorp Vriezenveen met het Russische Sint Petersburg. Maar……, mocht deze kennis hen nu al verbazen, hoe smadelijk zullen ze dan bij het horen van de actieve betrokkenheid  van Vriezenveners bij de Walvisvaart, dat verhaal breeduit lachend, naar het rijk der fabelen verwijzen. Zelf heb ik ook wel eens stilletjes gedacht, dat het misschien een opgesmukt verhaal  was van een overmoedige geschiedschrijver. Edoch, de sceptici worden snel en ontnuchterend  uit hun valse droom gewekt. Nee, geen sagen of legenden maar gewoon de harde waarheid, gestaafd door officiële documenten  en andere belangrijke geschriften.

Bij die walvisjacht waren wel degelijk verschillende Vriezenveense families betrokken en één van hen was de familie Engberts. De woning van die familie is al tijden bekend  als het walvisvaardershuis. Het toenmalige huis tegenover restaurant  "het Wapen van Vriezenveen".  (nu fam. Nijeboer)

De familie Engberts heeft  een onbetwist document verstrekt aan het Historisch Museum Vriezenveen dat duidelijke taal spreekt. Dit betreft het walvisvaarderlogboek uit 1792. Het is het journaal van het schip "De zes gebroeders, vier gezusters" en hierin wordt verslag gedaan van een walvisjacht naar Groenland. Commandeur was H. Adriaan, met aan boord 44 manschappen en 7 sloepen.  Met nog enkele andere schepen voer men uit, begeleidt door een fregat. Naast de vele maritieme en meteorologische  informatie heeft men ook de walvisjacht omschreven:

"De harpoenier heeft vooraan in de sloepen gestaan met een harpoen van ijzer met een lengte van twee meter en deze in het lichaam van de walvis geworpen. Eén van de                   walvissen ging als een razende te keer waardoor er moeilijkheden ontstonden nadat de lijn geheel ontrold was. Er werden daarna door anderen meerdere harpoenen gestoten waardoor het dier door bloedverlies zijn strijd staakte".

Er zijn landelijk wel meer walvisvaarders - logboeken bekend maar het hier genoemde was heel accuraat bijgehouden en werd door de toenmalige directeur van het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen zodanig interessant geacht, dat hij hiervan een kopie heeft laten maken. Het logboek omvat 70 beschreven pagina's.

De grootvader van Mr. B.H. Engberts heeft na één van zijn  succesvolle walvisvaarten in  Amsterdam een Friese klok laten maken bij de klokkenmaker Johannes Verwijk. De wijzerplaats vertoont het opschrift:" 'd  Groenlandtse Visscherij"

Mr. B.H.  Engberts bezit nog vele andere documenten die de betrokkenheid van Vriezenveners bij de walvisvaart naar Rusland en naar Groenland bevestigen.

De walvisvaart van Nederland was overwegend een aangelegenheid van westerlingen maar oons Vjenne sprak  vanuit het oosten des lands een woordje mee.

En u hoeft er niet aan te twijfelen want……………… 't steit  allemoale duud'lijk  op papier en dat lög neit.

Het walvisvaardershuis links op de foto