De Herdenking van 75 jaar bevrijding

 …over Nijmegen en de oorlogsdagboeken 

van de Vriezenveense  Bernarda Coes

Herdenking rond 75 jaar bevrijding is dit jaar al gestart in september. De militaire operatie Market Garden vond plaats van 17 tot 25 september 1944. Op 20 september werd de Waalbrug te Nijmegen veroverd op de Duitsers maar Arnhem bleek helaas toch nog een brug te ver.

Joost Roosendaal, historicus bij de Radboud Universiteit schrijft vanaf september 2019 tot mei 2020 wekelijks een serie artikelen in De Gelderlander over de bevrijding. Hij put daarbij uit oorlogsdagboeken, die destijds door enkele Nijmegenaren zijn bijgehouden. In deze serie zal ook aandacht worden geschonken aan de dagboeken van de Vriezenveense Bernarda Coes. Zij woonde destijds in Nijmegen.

Bernarda Coes verhuisde in 1941 naar Nijmegen om te gaan werken als verpleegster. Zij woonde daar op het adres van het Sanatorium voor Spoorwegpersoneel, Huize Villandry, Groesbeekseweg 295. Op dit adres schreef zij haar eerste dagboek, dat begint op de 17e september 1944 met de bombardementen (Market Garden) Tijdens dat oorlogsgeweld schuilde zij in de kelder. Ook in de daaropvolgende maanden was dat vaker het geval vanwege het lawaai van vliegtuigen en granaten. Zij verpleegde ook gewonde geallieerde militairen. In haar vrije tijd ging ze om met Amerikaanse en Engelse officieren met wie ze later ook correspondeerde.

Het 2e dagboek begint op 1 februari 1945 en eindigt op haar 39e verjaardag in september 1946. Hierin beschrijft zij enkele relaties en afspraakjes met geallieerde militairen; over verliefdheid en romantiek tijdens zware tijden. Haar beide dagboeken bevatten veel updates over de stand van de dan op handen zijnde bevrijdingsoperaties. In 1946 verhuisde ze en ging terug naar Vriezenveen. Na de oorlog werkte ze in Engeland en elders in Nederland. Ze ging met pensioen als directrice van het Wilhelmina ziekenhuis in Assen. De beide dagboeken van Bernarda Coes zijn onder de oorlogsdagboeken opgenomen in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.

Bernarda Coes is geboren te Vriezenveen op 26 september 1907 en is overleden in 1996. Zij was een dochter van Bernard Coes (1876 -1935) en Geziena Pley (1876-1958) Ze kregen in totaal acht kinderen.

Haar broer Bernhard Gerhard Coes (Ben) (1910 - 2004) werkte als hoofd van de technische dienst bij de Fa. Jansen en Tilanus en hij woonde met zijn gezin aan de Hammerweg 13. Hij was 30 jaar toen de oorlog uitbrak. Toen de verdrukking kwam sloot hij zich al vrij snel aan bij het verzet. Hij werd na korte tijd groepsleider bij het verzamelen van stenguns, geweren en granaten van nachtelijke droppings bij de Bruinehaar.

Wilt u meer weten over de verzetsman Ben Coes? In het kwartaalblad Waver 't Vjenne nr. 51 (2004) geeft hij een ooggetuigenverslag met de titel De Bevrijding.