Op de Algemene begraafplaats te Vriezenveen, ligt tussen de oude graven van autochtone Vriezenveners in, het graf van een jonge vrouw van elders. Het is het graf van Elisabeth Franciska Swart. Zij mocht maar 19 jaar oud worden. Zij is op 3 maart 1890 geboren te Makkum en is op 10 november 1909 te Vriezenveen overleden. Zij was een dochter van J.H. Swart en H. Swart-Rotman, wonende te Workum.
De ouders maakten het overlijden van hun innig geliefde dochter bekend middels advertenties in de Leeuwarder Courant en het Nieuwsblad van Friesland. Haar overlijden werd ook door de afdeling Burgerlijke stand van de gemeente Wonseradeel (Workum) gepubliceerd in de Leeuwarder Courant. Kennelijk stond zij daar ingeschreven en niet in Vriezenveen. Dat intrigeert; waarom in Vriezenveen begraven en niet in haar ouderlijke woonplaats Workum?
Uit onderzoek blijkt is, dat zij vanaf eind augustus 1909 tot aan haar overlijden op 10 november 1909, slechts enkele maanden, als onderwijzeres heeft gewerkt op de Openbare Lagere School “de Oosterschool”, waar in die tijd Jan Hendrik Bolk de hoofdonderwijzer was. Deze school in Wijk I te Vriezenveen is in 1878 in gebruik genomen met toen155 leerlingen. Toen Bolk in 1937 als hoofdonderwijzer stopte waren er nog 112. In dit oude schoolgebouw is nu het Oorlogsmuseum Vriezenveen gevestigd, Oosteinde 364/366.
Elisabeth was in de kost bij de weduwe H. van Hassel, wijk I nummer 10, het huidige Oosteinde 392. Haar kostvrouw was Berendina van Hassel, geboren Letteboer. Berendina was sinds de dood van haar man Hendrik in januari in datzelfde jaar 1909 alleen en kinderloos achter geble-ven. Met Elisabeth onder haar dak was zij dus niet meer alleen.
Berendina is geboren en getogen in Vriezenveen. Hendrik is geboren in Nijkerk. Ze leerden el-kaar elders kennen en zij zijn in 1899 te Utrecht getrouwd; Berendina was toen 40 jaar oud en Hendrik 42. Hendrik was eerder getrouwd geweest met een tijd- en plaatsgenoot uit Nijkerk: Geesken Hinnen. Na een kinderloos huwelijk van 9 jaar werd in Amsterdam de scheiding uitge-sproken. Een jaar later trouwde hij met Berendina en zij zijn op enig moment in Vriezenveen gaan wonen. Hun huwelijk heeft slechts 10 jaren mogen duren. Hendrik stierf in januari 1909 op 51 jarige leeftijd.
Met deze wetenschap blijven wij aan het eind van dit verhaal wel achter met onbeantwoorde vragen. Vragen die door een lezer zo maar naar eigen gevoel worden ingevuld.
Toen in augustus 1909 Elisabeth bij haar in de kost kwam, had Berendina weer iemand om voor te zorgen. Dat heeft helaas maar een paar maand mogen duren. Na de dood van Elisabeth was zij weer alleen. Hoe was de verhouding tussen Berendina en Elisabeth. Zag Berendina in Elisabeth het kind, dat ze zelf nooit heeft mogen krijgen? Waarom in Vriezenveen begraven en niet in de gemeente waar zij ingeschreven stond. Was Elisabeth zo met Berendina, haar werk, de school en met Vriezenveen verknocht geraakt? Wat was de doodsoorzaak; was zij ziek?
Waar een oud opvallend graf al niet toe kan leiden. Herbeleving van het verleden eindigt veelal met vragen waar iedereen zijn eigen gedachten aan verbindt. De antwoorden liggen nog verscholen in de Vriezenveense samenleving. Antwoorden die mogelijk verrassen en weer andere vragen oproepen. Zo houdt de historie ons voorlopig nog wel even genoegzaam bezig.
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
BeantwoordenVerwijderen