Naast de gemeentelijke monumentenlijst bestaat er ook een lijst van rijksmonumenten in Vriezenveen met in totaal twaalf monumenten. Acht van deze monumenten zijn wederom als boerderijen benoemd. Vijf zijn er gelegen aan het Oosteinde en twee aan het Westeinde en één aan de Almeloseweg 85 (nu gemeente Almelo).
Dat levert de conclusie, dat monumenten uit de agrarische sector van Vriezenveen nog het meest zichtbaar hun sporen van het verleden hebben achtergelaten. Aan het Oosteinde is deze historie nog het best bewaard gebleven en vertoont getalsmatig een schril contrast met het Westeinde. Aan het Westeinde was de drijfveer voor vernieuwende economische bedrijvigheid van groot belang. Economische vooruitgang ging daar veelal ten koste van oudheidkundig waardebesef.
Meerdere van deze als monument benoemde boerderijen zijn gebouwd na 1905 of beter gezegd herbouwd na de grote brand van Vriezenveen maar ze kennen wel een langere historie. De aanduiding "boerderij" geeft hun oorsprong weer met het karakter van oudheid. Bijna allemaal zijn ze niet meer in functie maar zijn inpandig verbouwd tot - en volledig ingericht voor bewoning. Aan enige verandering of verbetering van het buiten aanzicht zijn strenge voorwaarden van de monumentenzorg verbonden.
Aan het Oosteinde zijn bovendien oude boerderijen te bewonderen, welke niet op de monumentenlijst staan maar wel oogstrelend mooi zijn gerestaureerd. De historie van deze boerderijen en de vele reeds verdwenen boerderijen, zijn met hun fotografische afbeeldingen, erven en haar bewoners vaak tot in lengte van eeuwen, beschreven in de Vriezenveense dorpskroniek "Ken uw dorpen heb het lief".
Vriezenveen heeft tevens een rijk verleden voor wat betreft de textielindustrie met lokale textielfabrieken, zoals Jansen en Tilanus en Damastfabriek de Lange en Jonker en de gebroeders Hospers. Met name Jansen en Tilanus was van enorm economisch belang voor Vriezenveen en zijn omgeving als werkgever van honderden fabrieksarbeiders en produceerde een kwalitatief hoogwaardig product dat nationale en internationale bekendheid genoot.
Verhoudingsgewijs heeft de textielindustrie weinig monumenten als industrieel erfgoed nagelaten. Maar wel een zeer bijzondere historie. Deze rijke geschiedenis kunt u bewonderen in het Historisch Museum Vriezenveen. Hier vindt u in een de speciaal daarvoor ingerichte textielafdeling met alle informatie die een rechtgeaarde Vriezenvener zou moeten weten.
De zomer is in aantocht, aangename temperaturen voor bijvoorbeeld een fietstocht over het Oosteinde in combinatie met een bezoek aan het Historisch Museum aan het Westeinde 54.
