vrijdag 11 februari 2022

De doffe droefheid van de predikanten familie Knotnerus te Vriezenveen

 


Op de Algemene begraafplaats te Vriezenveen ligt een grafzerk, een robuuste gedenksteen waarop de letters na bijna 120 jaar nog duidelijk te lezen zijn. Met naar voren springende stenen letters, die wel uit zijn achtergrond lijken te zijn gebeiteld. Het is de grafsteen van  Ds. Jan Boer Knotnerus, predikant van de Hervormde gemeente te Vriezenveen. Hij is op 26 september 1904 overleden en drie dagen later begraven. Direct er naast ligt het graf van J. J. Simpelaar, godsdienstonderwijzer te Vriezenveen. 

Na een roerige regeerperiode van ds. Gallois, die wel “dominee – dictator” werd genoemd, zocht de Hervormde gemeente bewust naar een persoon, die de rust in de gemeente terug kon brengen. Zij dachten die gevonden te hebben in de persoon van ds. J. B. Knotnerus. In 1898 nam ds. Knotnerus het beroep aan, dat door de kerk van Vriezenveen op hem was uitgebracht. Daarvoor was hij acht jaren predikant geweest in de Hervormde Nederduitse kerk te Rhoon. Hij is zes jaar predikant in Vriezenveen geweest en stierf in 1904 op veertigjarige leeftijd. Hij liet een vrouw en 4 kinderen na, drie dochters en een zoon. Het gezin Knotnerus woonde destijds op het adres wat nu Westeinde 413 is.  

Voordat ds. Jan Boer Knotnerus hier predikant werd, was Vriezenveen hem niet onbekend. Hij was er namelijk zelf geboren op 2 juli 1864. Hij werd vernoemd naar zijn vader, eveneens predikant te Vriezenveen; vader en dominee Jan Boer Knotnerus (senior) geboren te Midwolda op  5 februari 1826. Echter, vader en gelijknamige zoon hebben elkaar nooit in leven gezien.  Want twee en halve maand voordat hij (junior) geboren werd is vader overleden, nog maar 38 jaar oud.

“Ds. Jan Boer Knotnerus overleed in 1864 in een krankzinnigen gesticht te Utrecht. Hij werd op 15 april 1864 te Vriezenveen achter de kerk begraven. Zijn zerk is tot heden nog te zien te Vriezenveen” 

Een citaat uit de dorpskroniek “Ken uw dorp en heb het lief” De laatste zin is inmiddels achterhaald.  

Jan Boer Knotnerus (junior) trouwde op 23 januari 1890 te Leiden met Adriana Carolina Verhoef. Ze kregen vier kinderen. Het laatste kind, een zoon, is in 1898 in Vriezenveen geboren. En deze zoon werd vernoemd  naar zijn opa en zijn vader: Jan Boer Knotnerus, de derde generatie. 

Tijdens de begrafenisplechtigheid van ds. Knotnerus (junior) werd het woord gevoerd door J. J. Simpelaar, godsdienst onderwijzer te Vriezenveen. Een half jaar later overleed ook Simpelaar en hij was ook nog maar 53 jaar. Zijn graf is gemakkelijk te vinden: namelijk op de plaats waar hij zijn toespraak hield. Zijn graf ligt direct naast dat van ds. Knotnerus. 

Vader en zoon Knotnerus ontvingen veel waardering vanuit de bevolking voor hun werk. Hun beider vroegtijdig overlijden was een klap voor de Hervormde gemeente.

Moeder Knotnerus – Verhoef en kinderen zijn in september 1905 vertrokken naar Leiden.  Drie generaties Knotnerus  hebben tijdens hun kort verblijf in Vriezenveen veel ellende gekend.  Het enige tastbare, dat hier nog van hun aanwezigheid getuigt is die grafzerk met die dikke betonnen letters die maar een klein stukje van het achterliggende en moeitevolle verhaal vertellen. 


1 opmerking:

Als 't vlammetje dooft in 't hoofd

Hij vecht voor het behoud van zijn memorie, vreest nog meer het verlies van eigen historie, steevast en heel stellig blijft hij ontkennen da...