Gert Pape stopt als columnschrijver voor historisch museum Vriezenveen

Ruim vier jaar lang schreef ik voor het Historisch Museum Vriezenveen, tweewekelijks een column, die werd gepubliceerd in De Week van Twenterand. Dit is een huis-aan-huis weekkrant voor de gelijknamige gemeente. 

Zelf plaatste ik deze columns via dit medium (Gert Pape blog of www.vjenne.blogspot.com) op het internet en deelde deze op mijn Facebook account (Gert Pape en/of  Gert Pape korte verhalen) Naar schatting waren dat in totaal iets meer dan 100 columns. Daar is nu een einde aangekomen. Na vier jaar is voor mij die koek nu wel op. 

Mijn dank gaat uit naar die lezers, die mij gedurende die tijd hebben laten weten de columns te waarderen. Ik overweeg om deze columns te gaan bundelen.

Dat betekent echter niet dat u niets meer van mij zult horen of lezen. Eigen korte verhalen en gedichten blijf ik produceren zolang er leven en inspiratie is. 

Alleen verder

Jij deelt al jarenlang niet meer mijn tijd 
maar toch raak ik jou nooit en nimmer kwijt
Soms knijp ik mijn ogen even stijf en stevig dicht. 
dan doem jij haast tastbaar op in mijn zicht.

Jij prevelt lieve woordjes in mijn oor,
een zacht en lispelend gefluister, 
waar ik met weemoed geboeid naar luister. 
het dringt tot in mijn verste vezels door.

Ik zie jou dan opnieuw weer voor mij
en zie dat mij zo vertrouwde gezicht
jouw ogen, alleen zo lief op mij gericht.

Mooie gedachten gaan en nog meer gevoelens komen
daardoor bewogen wellen er dan tranen in mijn ogen
als ik jou dan stilletjes in mijn gedachten omarm|
word 't mij van binnen als vanouds weer heerlijk warm.

Een stille gedachte die ik koesterend aan jou wijd
is een dierbare herinnering die mijn hart verblijdt
dromen die plots opkomen, ook al duren zij maar even
ik kan er intense vreugde aan beleven.

Nu jij er lijfelijk niet meer bent,
moet ik alleen verder met mijn leven
maar tot mijn allerlaatste eind
blijf jij voor altijd met mij verweven.
Die troostende gedachte houdt mij 
nu nog overeind.

De doffe droefheid van de predikanten familie Knotnerus te Vriezenveen

 

Op de Algemene begraafplaats te Vriezenveen ligt een grafzerk, een robuuste gedenksteen waarop de letters na bijna 120 jaar nog duidelijk te lezen zijn. Met naar voren springende stenen letters, die wel uit zijn achtergrond lijken te zijn gebeiteld. Het is de grafsteen van  Ds. Jan Boer Knotnerus, predikant van de Hervormde gemeente te Vriezenveen. Hij is op 26 september 1904 overleden en drie dagen later begraven. Direct er naast ligt het graf van J. J. Simpelaar, godsdienstonderwijzer te Vriezenveen. 

Na een roerige regeerperiode van ds. Gallois, die wel “dominee – dictator” werd genoemd, zocht de Hervormde gemeente bewust naar een persoon, die de rust in de gemeente terug kon brengen. Zij dachten die gevonden te hebben in de persoon van ds. J. B. Knotnerus. In 1898 nam ds. Knotnerus het beroep aan, dat door de kerk van Vriezenveen op hem was uitgebracht. Daarvoor was hij acht jaren predikant geweest in de Hervormde Nederduitse kerk te Rhoon. Hij is zes jaar predikant in Vriezenveen geweest en stierf in 1904 op veertigjarige leeftijd. Hij liet een vrouw en 4 kinderen na, drie dochters en een zoon. Het gezin Knotnerus woonde destijds op het adres wat nu Westeinde 413 is.  

Voordat ds. Jan Boer Knotnerus hier predikant werd, was Vriezenveen hem niet onbekend. Hij was er namelijk zelf geboren op 2 juli 1864. Hij werd vernoemd naar zijn vader, eveneens predikant te Vriezenveen; vader en dominee Jan Boer Knotnerus (senior) geboren te Midwolda op  5 februari 1826. Echter, vader en gelijknamige zoon hebben elkaar nooit in leven gezien.  Want twee en halve maand voordat hij (junior) geboren werd is vader overleden, nog maar 38 jaar oud.

“Ds. Jan Boer Knotnerus overleed in 1864 in een krankzinnigen gesticht te Utrecht. Hij werd op 15 april 1864 te Vriezenveen achter de kerk begraven. Zijn zerk is tot heden nog te zien te Vriezenveen” 

Een citaat uit de dorpskroniek “Ken uw dorp en heb het lief” De laatste zin is inmiddels achterhaald.  

Jan Boer Knotnerus (junior) trouwde op 23 januari 1890 te Leiden met Adriana Carolina Verhoef. Ze kregen vier kinderen. Het laatste kind, een zoon, is in 1898 in Vriezenveen geboren. En deze zoon werd vernoemd  naar zijn opa en zijn vader: Jan Boer Knotnerus, de derde generatie. 

Tijdens de begrafenisplechtigheid van ds. Knotnerus (junior) werd het woord gevoerd door J. J. Simpelaar, godsdienst onderwijzer te Vriezenveen. Een half jaar later overleed ook Simpelaar en hij was ook nog maar 53 jaar. Zijn graf is gemakkelijk te vinden: namelijk op de plaats waar hij zijn toespraak hield. Zijn graf ligt direct naast dat van ds. Knotnerus. 

Vader en zoon Knotnerus ontvingen veel waardering vanuit de bevolking voor hun werk. Hun beider vroegtijdig overlijden was een klap voor de Hervormde gemeente.

Moeder Knotnerus – Verhoef en kinderen zijn in september 1905 vertrokken naar Leiden.  Drie generaties Knotnerus  hebben tijdens hun kort verblijf in Vriezenveen veel ellende gekend.  Het enige tastbare, dat hier nog van hun aanwezigheid getuigt is die grafzerk met die dikke betonnen letters die maar een klein stukje van het achterliggende en moeitevolle verhaal vertellen. 

De onbegrepen kunst der dichters

Een dichter
heeft een doel voor ogen.
waarmee hij iets wil zeggen
dat hij in meerdere strofen hoopt uit te leggen.

Die dichter,
dicht en dicht en heus niet saai
maar juist heel wonderlijk en fraai
geeft hij aan dat doel dan zijn dichterlijk gevoel. 

Die dichter,
doet ten lange lest zijn uiterste best
om met zijn vermeend poëtisch vermogen,
nauwkeurig taalkundig gericht, in dat gedicht
daarin ook nog het literaire gehalte wat te verhogen.

Die dichter,
wist eerst niet hoe te beginnen
maar rijmt en lijmt dan vele klaar klinkende volzinnen
tot één geheel van ‘n gedicht van redelijk poëtisch gewicht
hij snapt het niet hoe hij dat zelf ooit heeft kunnen verzinnen.

Hij kiest zijn woorden zorgvuldig uit
en neemt na afweging een verantwoord besluit
om die woorden waarvoor hij dan is gezwicht,
zeer zeker op te nemen in zijn verhalend gedicht
en hoopt hiermee een poëtisch hoogstandje te hebben  verricht.

Wat hij voorheen altijd voor zichzelf bewaarde
stelt hij rijmend nu beschikbaar voor elkeen op aarde.
Het gaat echt werkelijk zijn verstand te boven,
dat er mensen zijn, die hem om zijn dichtkunst loven.

Maar hij raakt wel enigszins verstoord,
Wanneer hij van anderen hoort'
dat iemand hem als dichter

volledig de grond in boort.

Die ontberen ten enen male nu dat euforische lyrische gevoel
van ‘t door die dichter juist zo goed beoogde doel

zij zullen nu moeten leren, dat zij zich wel degelijk vergissen

en daardoor nu net de zin van dat lyrisch gedicht gaan missen.

Een krantenman zei ooit eens tegen mij 
bespaar mij alsjeblieft voor die onbegrepen brij
van kronkelingen van een zelfingenomen dichter.
Maar kijk dan ook eens naar al die verwikkelingen in de krant
daarvan wordt men in het land toch ook lang niet blij.

Zoek dan ter afwisseling maar eens heel gericht
naar het frivool vermakelijke en  nietszeggende gewicht
van dit langlopend al leuterend en onbegrijpelijke gedicht. 

Een historisch schijnsel over de openbare straatverlichting.

 

De weerman toonde op één van die donkere decemberdagen een satellietfoto van West - Europa met wel honderdduizenden oplichtende lampjes. De grootste veroorzaker van de lichtvervuiling is de openbare straatverlichting. Op dat plaatje is het dichtbevolkte Nederland de kerstboom van Europa. Dat nachtelijk kunstlicht is onontbeerlijk gebleken in onze 24 uurs economie De openbare straatverlichting heeft door de eeuwen heen in de wereld, in Nederland, zelfs tot in Vriezenveen, zijn eigen geschiedenis geschreven.

In Londen werd in 1417 door burgemeester Sir Henry Barton bevolen, dat in de wintermaanden ”lanthorns” moesten worden opgehangen. In 1505 voerde de stad Amsterdam de verplichting in om na negen uur ’s avonds op straat een lantaarntje mee te dragen. Den Haag was de eerste stad die in de maand december 1570 totaal 33 straatlantaarns liet aanbrengen. In het begin gebruikte men voor de lampen raapolie. Daarna kwamen er petroleum- en gaslampen en uiteindelijk schakelde men over op de gloeilamp. De straatverlichting heeft zich als een lichtgevende deken over nachtelijk Nederland uitgespreid.

In mijn jonge jaren (50-60) stonden er van die oude loodzware gietijzeren lantaarnpalen nog aan de dorpsstraten. Ze waren nogal dun gezaaid en na enkele uren ging de helft ook nog op het nachtslot.

In de maand september van het jaar 1872 was het in Overijssel erg onrustig. Twentse fabrieksarbeiders eisten een hoger loon. De spanning liep in Vriezenveen nog verder op toen de burgemeester de arbeiders opriep hun eisen te laten vallen. Dat noopte de burgemeester tot de hulpvraag van een klein detachement van 6 Huzaren, voor het handhaven van de openbare orde. Een groep van ca. 300 personen dromden samen bij de burgemeesterswoning en gooiden de ruiten in. Zij trotseerden daarbij Huzaren, die het geweld trachtten te beteugelen door de magazijnen van hun karabijnen over de hoofden van de oproerkraaiers heen leeg te schieten. De Commissaris der Provincie Overijssel beval daarna de inkwartiering van 125 militairen in Vriezenveen. Toen de burgemeester een aantal andere zaken wilde doorvoeren die door het burgerlijk bestuur waren blijven liggen en tevens voorstelde om te komen tot de inrichting van een openbare straatverlichting, kwam er fel verzet vanuit de bevolking. De burgemeester nam zijn voorstel terug nadat hij van de veldwachter had gehoord, dat wanneer het plaatsen en ontsteken van de straatverlichting door zou gaan, de bevolking dan de hele boel kort en klein zou slaan en dat de kapitein het eerste slachtoffer zou zijn. De kapitein wilde echter van geen wijken weten en hij zei de eventuele gevolgen voor zijn rekening te nemen. Op 14 september werden de straatlantaarns geplaatst en ’s avonds ontstoken. Er kwam geen enkele reactie uit de bevolking en alles bleef rustig. Eind oktober verlieten 75 militairen Vriezenveen en eind december de laatste 50. Daarmee kwam er een einde aan de inkwartiering.

De straatverlichting in Vriezenveen brandt al vanaf 1870 en dat doet hij vandaag de dag ook nog. Over een lantaarnpaal meer of minder in ’t Vjenne maakt niemand zich nu nog druk.

Grensoverschrijdend gedrag bij the Voice

 
Een mens, slechts op uiterlijk vertoon beschouwd

heeft al gauw een redelijke reputatie opgebouwd.
Echter zelfs de meest primitieve gedachten
kan men wel bij een enkeling verwachten.

Grensoverschrijdend seksueel gedrag
al dan niet door misbruik van gezag
wordt de mensheid dan toch nog gewaar,  
door een eerste moedige melding alsnog bevrijdend openbaar

              Het staat buiten alle kijf
              van iemand anders lijf, 
              blijf je, niet gewenst, 
              vanaf!

De wetenschap, de politiek, tv, the VOICE en de kerk
zijn toonbeelden van de maatschappij,
maar intern, tot in de allerhoogste kern
is er soms een kwade geest aan 't werk.

Daar zet men schandelijk en heel  banaal
zomaar haar zedelijke normen en moraal
van het algemeen burgerlijk fatsoen opzij
't respect voor vrouw en minderjarige bewust bedekt

Als de pijlers onder de maatschappij
hebben zij hun eer en aanzien verworven
die door de schanddaad van één enkele onverlaat 
zo maar totaal  kan worden bedorven.

Het aanzien veler instanties is hierdoor terecht geschaad
door dit welgeweten maar zo heimelijk stil gezwegen kwaad.

               Het staat buiten alle kijf
               van iemand  anders lijf, 
               blijf je, niet gewenst, 
               …….vanaf!

Man en vrouw,
biologisch zo heel verschillend van aard
zijn onvermijdbaar op elkaar aangewezen
voor het doorgeven van het menselijk leven
en in elkaar vervlochten en verweven
wordt er eensgezind heel intens bemind
en oprecht de ware liefde bedreven.

Veel roemrijke instanties en dat in vele landen
zijn nu roemrucht, ze hebben al lang geen schone handen.
Wellust, bedreven  tegen de zin van een ander in
is echt ongehoord en dient te worden opgespoord

Na een eerste moedige melding wordt die gevierde held
uiteindelijk terecht toch nog volledig aan de kaak gesteld
en wordt tot slot zijn oordeel geveld
want…..

              het staat nu eenmaal absoluut buiten alle kijf
              van iemand anders lijf, 
              blijf je, indien niet gewenst, 
              vanaf…..
              zo niet dan volgt 
              er ontegenzeggelijk ….
              terecht STRAF!